Blog

‹ Terug

Het is het jaar van de corona pandemie en dus is er weinig verkeer op de weg. Toch sta ik in de file op de A27. De mevrouw van de verkeersdienst zegt dat er verderop een vrachtwagen languit over de weg is gaan liggen, en dat de daaruit voortvloeiende file zorgt voor 20 minuten vertraging. Hm. 'File' zei ze.... Mijn gedachten dwalen af.

Ik probeer mij een idee te vormen over het begrip ‘file’ als fenomeen. Ik sta weer stil, dus pak ik Google er bij. Rijkswaterstaat onderscheidt blijkbaar 3 soorten files in de berichtgeving: langzaam rijdend verkeer, stilstaand verkeer, en langzaam rijdend tot stilstaand verkeer. En dan spreekt men ook nog van ‘spookfiles’, en ‘kijkfiles’. “Ja, ammehoela”, glimlach ik hardop, ik verwachtte een iets meer ehmm ‘natuurkundige classificatie’.
 

Remmend en optrekkend zoek ik in mijn hoofd naar situaties waarin mogelijke filevorming optreedt. Waarom ontstaat nu eigenlijk een file? Want met het benoemen van de soort file heb je natuurlijk de oorzaak nog niet…. Al snel kom ik tot de conclusie dat de typerende file waarin ik sta in ieder geval niets anders is dan een natuurwet. Je kunt de A27 nog zover uitbreiden, als je de weg afsluit laat hij geen verkeer meer door; uit een dichte kraan klatert geen water. Aan het oplossen van dit soort files kan beter geen geld worden besteed, want natuurwetten zet de mens maar zelden naar zijn hand.
 

Maar dat doet mij wel denken aan een Japanse professor* die in 2008 ‘het fysieke mechanisme van het ontstaan van een file’ in beeld bracht. Een prachtige video, weliswaar zonder noemenswaardig onderzoek naar de oorzaken van het begrip ‘file’ als fenomeen; van bovenaf bezien rijden een 20-tal auto’s rondjes achter elkaar waarbij op een gegeven moment vanzelf een file onstaat…. Vind je nog wel op Youtube.
 

Ho. Even opletten nu, we worden door verkeersregelaars via de vluchtstrook langs het vrachtwagenwrak geleid. Allemachtig, wat een puinhoop!
 

Alweer behoorlijk op snelheid staat plotseling op de linkerbaan wederom alles stil. Ik moet flink op de rem. In mijn binnenspiegel zie ik fors naar beneden gedoken autoneuzen snel ineenschuiven. Iedereen remt, de een iets later dan de ander, dat ging maar net goed.
 

"De een iets later dan de ander?", mompel ik in mijzelf.... "Waarom is dat eigenlijk?" In een flits denk ik terug aan het rem-moment van daarnet. "Maar, dat is het, ja natuurlijk!" Als je de natuurwet laat voor wat hij is, dan hou je alleen over: reactietijd! “Okay, okay, Veeneman”, temper ik mijzelf. Een file bestaat niet alleen uit remmen, ook uit optrekken. 
 

Ik herinner mij meteen een website waarop je je reactiesnelheid kunt meten alsof je een Formule-1 piloot bent **. Tijdens de start van een Grand Prix schijnen toprijders een reactiesnelheid van wel 0,2 seconden te halen, inclusief verplaatsing van hun bolide! Weet je wat? Dat ga ik ook eens even proberen, nee, nee, niet op die website, gewoon hier, we staan toch zo goed als stil.

Ik laat mijn auto iets terugzakken tot er voldoende afstand ontstaat tussen mij en mijn voorganger. Het doven van zijn remlichten is mijn startsein. Lichten uit! Go!…

Hm. Ieder z’n talent. Mijn reactietijd zit sowieso al op bijna een volle seconde inclusief het daadwerkelijk verplaatsen van m’n auto. En dan let ik gewoon op, heb ik geen handsfree telefoongesprek, zit ik niet te klungelen met de radio, en ben ik niet moe van de dag.

De oudere heer achter mij is duidelijk niet onder de indruk van mijn mislukte Formule 1 ambities. Geeuwend zie ik hem in mijn binnenspiegel aan zijn hoofdsteun morrelen, om vervolgens met een dikke 5 seconden vertraging op z’n dooie gemak aan te sluiten.

En ik weet genoeg. Langzaam verkeer, stilstaand verkeer, spookfiles, of kijkfiles, Rijkswaterstaat kan nog zoveel filesoorten onderscheiden, ze komen allemaal op hetzelfde neer. Zolang er geen natuurwet in brokstukken over de snelweg ligt, heb ik zojuist uitgevonden: 'een file is niets anders dan de optelsom van het collectief gebrek aan reactievermogen'. Altijd. 
 

Ronald Jan Veeneman ©
 

* Sugiyama Y, Fukui M, Kikuchi M, Hasabe K, Nakayama A, Nishinari K, Tadaki S, Yukawa S (2008). Traffic jams without bottlenecks — experimental evidence for the physical mechanism of the formation of a jam. New Journal of Physics 10(3), 033001.
 

** https://f1-start.glitch.me/